Bij de oorsprong van de wereld volgens de traditie van de Yorùbá, zijn er twee cruciale momenten betrokken: de schepping en de herschepping van het universum. Verschillende Orishás maken fundamenteel deel uit van deze gebeurtenissen. Maar twee daarvan markeren zichzelf als de meest belangrijke Orishás in de combinatie van krachten die de wereld hebben gevormd: Èshù (Èxù), die het principiële dynamiek is van het leven en de transformatie, en Òbatalá (Òrìxanlá of Vbàtálá), de schepping in zijn totaliteit.
Het is niet willekeurig dat Èshù de eerste Òrishá is die gecultiveerd wordt en Obatalá de laatste.
In Lukumí bestaan er geen opposities, bestaan er geen contradicties, zo bestaat er geen uitsluiting. Dat wat een tegenstelling lijkt is in werkelijkheid een aanvulling op elkaar. Want de dag is het tegenovergestelde van de nacht maar, als de een, de ander niet zou opvolgen, dan zou het universum en het leven simpelweg niet bestaan.
Òbatalá schept de wereld maar Èshù herschept het. De cirkel is het symbool voor de samenhang en onderhoud van het universum.--- het laat de noodzaak van dynamisme en voortdurende beweging zien.
Eenmaal geschapen kon het universum niet inert of statisch blijven. De missie --of uitdaging-- van Èshù was om beweging en dynamiek toe te voegen, de transformatie in de wereld. Met andere woorden: Èshù zijn missie was om chaos te brengen in de schepping want vanuit het verbreken en het herstellen van de orde is cultuur geboren, de toewijzing van betekenissen, het gaf zin aan de wanorde. Èshù is zo, de schepping van de wereld in symbolische termen, hij representeert het gepercipieerde of waargenomen en herschapen universum, vanuit het woord, gebaar en actie.
Èshù wordt met de eerste mens geboren, want hij manifesteert zich bij de eminente menselijke capaciteit, betekenis toe te schrijven aan dingen.
Samenvattend: dingen zijn niet vanwege zichzelf maar vanwege de betekenis of waarde die men er aan toe schrijft.
Òbatalá is per excellentie de Òrishá van de schepping, hoewel hij gefaald had in zijn missie om de aarde te scheppen. Zijn grootste fout was, Èshù te verachten, niet rekening houdend met het feit dat de wereld zonder dynamiek en transformatie, geen zin had en niet kon bestaan.
Door de fout van Òbatalá, komt er een andere belangrijke Òrishá in het verhaal: Odùduà.
De scheppingsverhalen worden in de orale traditie en Ifá gedichten onthult. De discipelen van Jezus waren de profeten van het Christendom en Mohammed de profeet van de Islam, zo is Ifá de profeet van de Òrishás. In de Òrishá traditie is de wereld niet simpelweg geschapen in zijn fysieke vorm. De schepping van het universum betreft het ontstaan van de kosmos, de elementen der natuur, de Òrishás en de mens, die samenhangend en gerelateerd is en voortdurend verlevendigd wordt door een vitale kracht of energie: Ashé.
Chaos is niets anders dan de natuur, verstoken van betekenis. Daarom is de wereld geschapen en herschapen in een Genesis die nooit ophoudt. Want de wereld net als de mens zijn onafgemaakte projecten met ongekende en onverwachte mogelijkheden
No comments:
Post a Comment