Meest gestelde vragen LUKUMI/SANTERÍA deel 5

10. REGELS VOOR ALEYOS EN GASTEN BIJ LUKUMI EVENEMENTEN EN CEREMONIES.

a. Zijn er verschillende (gedrag)regels en protocollen voor leden en niet- leden?
Ja die zijn er en het zou te gecompliceerd zijn om ze allemaal hier op te noemen, maar het belangrijkste is komen met respect. Fatsoenlijk gekleed zijn en gedragen zoals je in elke kerk, moskee, tempel, synagoge zou gedragen.

b. Waarom werpt iedereen zich op de grond neer voor een altaar of voor een priester?
Zich plat op de buik op de grond neerwerpen of soms zijdelings heet "Foribale". Foribale is een begroeting van de Orisha en hun priesters en wordt gedaan door alleen priesters en aborishas. Mensen die niet in de religie toegetreden zijn kunnen hun armen kruizen voor een Orisha altaar, om hun zegeningen te vragen.

c. Wat zijn de protocollen voor een aborisha?
Elke ilé heeft zijn eigen specifieke regels over gedragscodes en kledingvoorschriften, die op zijn gesteld door de peetouder(s) of hoofd van de ilé. Voor Aborishas geldt dat bij iedere bijeenkomst in een huis van een santero of bij rituelen, de altaar, troon, of Orishas als EERSTE gegroet worden en daarna pas de peetouder(s) en priesters. Ongeacht hun leeftijd als er een kamer vol santeros of ouderen zijn. Je peetouder zal je begeleiden in welke volgorde je groet. Dit wordt gedaan op volgorde van (initiatie)leeftijd, de oudste eerst daarna de volgende jongere enzovoorts. Van de grond getild worden is een zegening. Men begroet de Orisha die gezeteld is op het hoofd van de priester en niet de priester zelf, en bij van de grond getild worden ontvang je een stukje Ashé en gezondheid van hen.
Er zijn oudere priesters die je zullen stoppen je op de grond te werpen, dit is een indicatie dat ze zelf ziek zijn en hun eigen energie niet kunnen uitputten. In dat geval kruis je je armen, omhels en zeg "bendicion" of "Alafia" (zegeningen of vrede). Er zijn oudere priesters die helemaal niet willen dat "aborishas" zich neerwerpen en alleen maar met gekruiste armen willen groeten. Als je twijfelt vraag het aan de persoon die je mee heeft genomen naar het evenement peetouder of vriend over de specifieke protocollen van die ilé.
In sommige huizen groet je de Orishas niet tenzij je ervoor uitgenodigd wordt. Vraag niet of je het mag doen maar wacht totdat je wordt uitgenodigd.
Het groeten van een Babalawo wordt anders gedaan. Ze worden begroet door even de grond aan te raken met de toppen van je vingers van je rechter hand terwijl je de woorden: "Iboru, Iboye" zegt, waarna hij "Ibochiche" antwoordt.

d. Wat is het protocol bij een orisha verjaardag?
Een Orisha verjaardag is een jaarlijkse viering van de initiatie van een priester, en de geboorte van zijn/haar Orisha. Deze vieringen hebben een mix van mensen aanwezig. Sommigen geïnitieerd, maar vele zijn gewoon vrienden, collega's en familie. Als je voor het eerst naar een orisha verjaardag gaat vraag aan de jarige wat de juiste protocol is van zijn/haar ilé.

11.Tafelmanieren /EET, VOEDING, SERVEER- protocollen.
Er zijn momenten waarop je uitgenodigd wordt om aan tafel te eten met priesters, bij een orisha verjaardag of na een ceremonie. Er zijn hiervoor protocollen- Lukumi etiquette gerelateerd aan het delen van de maaltijd samen. Eten wordt geserveerd of opgeschept vanuit de schalen die op tafel staan door het bord op te tillen en niet de schaal (uitzonderingen zijn: de zout en peper, boter etc…) de theorie erachter is dat wanneer de schaal niet opgetild wordt, er altijd genoeg eten zal zijn.- je bord altijd gevuld. Dit komt uit de oude traditie van het eten zittend op de vloer. De "container" schaal of pan, die in contact staat met de aarde, de bron van overvloed.
Ouderen worden als eerst geserveerd en men wacht met eten totdat de oudste aan tafel begint met eten. Men vraagt om "toestemming" aan de oudste om van tafel te mogen. Wanneer de Oudste klaar is met eten, tikt hij/zijn het bord aan met zijn vingers als indicatie dat iedereen vrij is om op te staan. Wanneer het tijd is om de tafel af te ruimen moet iedere santero zijn/haar bord aantikken met zijn vingers voordat het bord van tafel gehaald kan worden en naar de keuken gebracht. En er mag NOOIT een bord van iemand op iemand anders zijn bord gestapeld worden. Borden mogen pas gestapeld worden NADAT ze zijn leeg geschraapt over de vuilnisbak, om daarna in de wasbak geplaatst te worden om afgewassen te worden.
(Uitleg: een bord stapelen over iemand anders zijn bord, blokkeert de energie van diegene). Bij formele rituele maaltijden, wanneer een babalawo of oriate aan tafel zit, worden de borden leeg geschraapt in een teil, wat een offer wordt voor Eshu. Vóór het serveren van de maaltijd, wordt er een bord klaargemaakt en neergezet voor Egun.

12. Algemene uitleg voor andere Lukumi ceremonies:

a. Kan Lukumi priesters mensen trouwen?
Ja. Het gebeurt niet vaak maar er zijn Lukumi priesters die lukumi/yoruba ceremonies doen om mensen te trouwen.

b. Wat voor andere ceremonies hebben jullie buiten drumsessies en initiaties?
Er zijn vele "healing" ceremonies, begrafenis rituelen en rituelen voor overleden peetouders.
Healings (awans): de twee Orishas; Olokun en Babaluaye hebben beide een ceremonie ook open voor niet ingewijden waarbij men een spirituele reiniging ontvangt en genezende energieën.
De Dood: de laatste ceremonie voor priesters heet Itutu en worden uitgevoerd door een Oba/Oriate.
"Honras" (eer): een drumsessie en feest gehouden ter nagedachtenis van het leven van een overleden priester door zijn/haar peetkinderen.

c. Zijn er andere tradities die beoefend worden in Lukumi/Santería?
Ja, maar dat varieert van ilé (huis), tot ilé. Sommige ilés plaatsen een nadruk op het Spiritisme, anderen hebben vele leden die ook Palo Mayombe beoefenen. Het is wel belangrijk om te benadrukken dat Spiritisme en Palo beiden géén Lukumi praktijken zijn. Door de vergelijkbare rituelen en parallel beoefening van deze verschillende tradities, heeft soms de verwarring teweeg gebracht over hun verschillen, en het lenen van elkaars handelingen en gewoontes heeft ook plaats gevonden. Echter alle 3 systemen zijn complete systemen in zijn eigen recht en hebben elkaar niet nodig om te kunnen functioneren. Dat zou anders hetzelfde zijn als zeggen dat je bijvoorbeeld eerst tot moslim bekeert zou moeten worden Vóórdat je, je bar mitswa mag doen! Dit is onlogisch en niet nodig. Er zijn zijn Ilés die enkel de Lukumi traditie beoefenen en geen enkel ander religie of systeem ernaast.

GEEN EEN "VEEL GESTELDE VRAGEN" LIJST KAN ALLE VRAGEN BEANTWOORDEN OVER DE RELIGIE EN ZIJN GESCHIEDENIS, MAAR HOPELIJK IS DIT EEN GOEDE START TER VERDUIDELIJKING VAN DIT PRACHTIG GELOOF, WAT DOOR VELE BUITENSTAANDERS VERKEERD ZIJN BEGREPEN VOOR HONDERDEN JAREN.